Prvi ustanovitelj i ustrojitelj opštežića monaškog. Rođen u oblasti Кapadokije, u selu Mogariasi, od blagočestivih roditelja. Кao mladić posetio Simeona Stolpnika, koji ga blagoslovi, i proreče mu veliku slavu duhovnu. S kadionicom, u koju stavi hladno ugljevlje i tamjan, tražaše Teodosije mesto gde bi se nastanio i osnovao manastir, i zaustavi se onde gde se ugljevlje razgori samo od sebe. Tu se nastani i otpoče podvizavati. Uskoro se sabra oko njega mnogo monaha raznih jezika. Zato on sagradi po jednu crkvu za svaki jezik, te se tako istovremeno služilo i pojala slava Božja na grčkom, jermenskom, gruzijskom itd. No u dan pričešća sva bratija sabirala se u veliku crkvu u kojoj se služilo na grčkom jeziku. Trpeza je bila zajednička za sve, zajednička i sva imovina, zajednički trud, zajedničko trpljenje a neretko i – gladovanje. Teodosije beše uzvišeni primer života svima monasima, primer u trudu, molitvi, postu, bdenju i u svima hrišćanskim dobrodeteljima. I Bog ga obdari darom čudotvorstva, te mogaše bolne celiti, na daljinu se javljati i pomagati, zverove ukroćavati, budućnost prozirati, hleb i pšenicu umnožavati. Beše mu molitva na usnama danju i noću. Upokoji se mirno u Gospodu kada mu beše sto pet godina od rođenja (529. godine).